durmelogokleiner3

                                                                     .

zwarte wouw juv 2020 JENet als in 2020, was er ook in 2021 een succesvol broedgeval van zwarte wouw in de reservaatzone Donkmeer in Berlare. Er vlogen drie jongen uit. De oudervogels en de jongen zullen vermoedelijk nog tot eind augustus aanwezig blijven in de omgeving van de Eendenkooi-site langs het Donkmeer. Het gaat nog maar om het zesde geslaagde broedgeval sinds 1976 in Oost-Vlaanderen!

 

Scheldevallei in trek bij zwarte wouwen

In 2020 was er op dezelfde plek ook al een broedgeval. Toen vlogen twee jongen met succes uit. Wat verder oostelijk, in de bossen van Hamme, broedde in 2020 trouwens ook nog een ander koppel, met minstens één uitgevlogen jong als resultaat. De exacte nestlocatie van dit broedpaar werd echter niet gevonden. In 2021 werd daar wél een bezet nest gevonden, maar jammer genoeg mislukte dit broedsel, vermoedelijk als een gevolg van slechte weersomstandigheden. De vogels van het nest in Hamme gingen vaak jagen in de nabijgelegen nieuwe natuurgebieden Grote Wal en Vlassenbroekse polder in Hamme en Dendermonde.

Vooral succesvol in Oost-Vlaanderen

Op basis van de beschikbare kennis kunnen we de zwarte wouw in Vlaanderen als een niet-jaarlijkse broedvogel beschouwen, hoewel er uiteraard broedgevallen onopgemerkt kunnen gebleven zijn. Het eerste gekende geslaagde broedgeval was in 1976 in Moerbeke. Sindsdien zijn in heel Vlaanderen in totaal 40 gevallen bekend van mogelijke en zekere broedgevallen. Slechts 11 van deze gevallen waren succesvol. Oost-Vlaanderen staat hierbij op kop met zes gevallen in Moerbeke (1976, 2019), Bazel (1980), Hamme (2020) en Berlare (2020, 2021). In West-Vlaanderen waren er drie gevallen in Zillebeke (1990), Woumen (1991) en Brugge (1996) en in Antwerpen twee, beide in Bornem (2005, 2010). In Oost-Vlaanderen was de laatste 20 jaar in meerdere jaren een koppel aanwezig in de rand van de Waaslandhaven, met nestbouw en baltsgedrag maar zonder aanwijzing van een geslaagd broedgeval. In Limburg werden nog geen geslaagde broedgevallen vastgesteld maar in de laatste jaren werden o.a. in Dilsen-Stokkem en de Voerstreek mogelijke broedgevallen opgetekend.

Zwarte wouwen Joris Everaert

Volwassen en twee jonge zwarte wouwen, Berlare, 2020 (foto: Joris Everaert)

Natuurontwikkeling werkt!

De reservaatzone Donkmeer is een natuurgebied met open water, moeras en bos. Het gebied wordt beheerd door vzw Durme. Samen met de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), de gemeente Berlare, het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en de Provincie Oost-Vlaanderen blijft vzw Durme via het lopende natuurinrichtingsproject Berlare Broek - Donkmeer en een gericht aankoopbeleid in en rond het Donkmeer inzetten op natuurherstel van deze unieke oude Scheldemeander. In 2020 werden hier nog grootschalige natuurinrichtingswerken uitgevoerd: door de aanleg van grote oppervlakten ondiepe oever- en moeraszones werd meer optimaal leefgebied voor vissen en watervogels gecreëerd. Dergelijk habitat vormt een ideaal jachtgebied voor de zwarte wouw. Ook de natuurontwikkeling in de nabijgelegen Kalkense meersen komt de soort zeker ten goede.

Afrikaganger

De zwarte wouw broedt meestal in bebost laagland nabij meren, rivieren en moerassen. De soort is vooral een aaseter die bijvoorbeeld maai- en verkeersslachtoffers opspoort en dode of stervende vissen uit het water haalt, maar ze jaagt ook op grote insecten, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren. De soort heeft een groot verspreidingsgebied. In Europa komt ze vooral  voor in Zuid- en Oost-Europa. Europese broedvogels verlaten de broedgebieden al vrij vroeg (augustus) om naar tropisch Afrika te trekken. Hoewel de zwarte wouw wereldwijd één van de meest voorkomende roofvogelsoorten is, is de populatie toch gedaald door vergiftiging, jacht, watervervuiling, overmatig gebruik van pesticiden, verstedelijking en wijzigingen in de landbouw.

Wie meer wil weten over de Zwarte wouw als broedvogel in Vlaanderen, kan er dit artikel uit Natuur.oriolus op nalezen.

Tekst en foto’sJoris Everaert