Van uitgestorven in Vlaanderen tot verse sporen in Lokeren, Berlare en omstreken
Sinds 2012 is de bever terug in Lokeren. In Berlare werd hij voor het eerst in 2014 gezien. In onze reservaten werd hij voor het eerst gespot in de Hamputten aan het Molsbroek. Een omgeknaagde boom liet er geen twijfel over bestaan. Sindsdien is de bever aan een opmars bezig. We zien zijn sporen nu geregeld, en wellicht is de Lokerse bever (of zijn zijn jongen) verder opgetrokken richting Wachtebeke. En ook in Berlare ontdekten we dit weekend nieuwe, verse sporen in Berlare broek. Een prachtig, maar voorzichtig succesverhaal.
Een gegeerde soort
De laatste bever in België werd gezien in 1848. Daarna verdween de soort voor meer dan honderd jaar in bijna heel Europa. In het begin van de 20ste eeuw leefden er slechts 1.200 exemplaren in heel Eurazië.
De jacht was de grote boosdoener. Beverhuid was heel gegeerd. Het bont werd gebruikt voor de productie van de ‘castorenhoed’. De dichte vacht (23.000 haren/cm², terwijl dat bij de mens maar 300/cm² is) heeft een zijdeachtige glans en is waterdicht. Heel duur, maar dus ook heel populair bij een bepaalde groep van de bevolking. Waardoor er nog meer vraag kwam naar beverhuid, de bever nog zeldzamer werd, het nog exclusiever en duurder werd, en dus nóg gegeerder.
Daarnaast werden er geneeskundige krachten toegeschreven aan castoreum of bevergeil. Het werd bovendien gebruikt als smaakstof en in de parfumerie. Tot slot waren er slimmeriken die op vrijdag bever op het menu zetten. Door de schubben op de staart werd hij door de kerk ingedeeld bij de vissen. En vrijdag was visdag…
Herintroductie leidt tot de terugkomst van de bever
In Nederland werden in 1988 12 bevers geïntroduceerd in de Biesbosch. Ze kregen (onder grote persbelangstelling) een zender mee. Deze herintroductie was een vervolg op de succesvolle herintroducties in Polen en Oost-Duitsland, waar eerst uitvoerig enkele bezorgdheden onderzocht werden. Zo bleek dat de schade aan dijken of aan gewassen door bevers te verwaarlozen was.
Stilaan vond de bever ook zijn weg naar België. Na anderhalve eeuw afwezigheid zitten er nu terug zo’n 1.000 bevers in België. In Wallonië verschenen bevers voor het eerst weer in 1990, in het bekken van de Roer in de Hoge Venen. Wellicht waren deze dieren afkomstig uit de Duitse Eifel. Uitbreiding naar de rest van België werd maar mogelijk geacht op vrij lange termijn, pakweg 20 tot 30 jaar. Tussen 1998 en 2000 gebeurde echter een niet-officiële – zeg maar illegale – herintroductie van 101 bevers in Wallonië, voornamelijk in de Ardennen en de omgeving van Namen (uit Duitsland).
In de lente van 2000 werd de eerste bever gesignaleerd op Vlaams grondgebied, langs de Dijle in Vlaams-Brabant, afkomstig van de Waalse populatie net over de grens. Sindsdien wordt hij steeds vaker gespot, en ook in onze regio. Er zitten bevers in Hamme, Dendermonde, Berlare, Lokeren, en nu dus ook in Moerbeke en Wachtebeke.
De bever in Eksaarde
Eind vorig jaar spotte vrijwilliger Claudine Vandenberghe het eerste spoor langs de Moervaart in Eksaarde. “Ik weet nog goed, de eerste keer dat ik de bever zag op de Moervaart is zo'n 4 jaar geleden. Eind vorig jaar heb ik hem dan nog eens teruggezien ongeveer op dezelfde plaats. Het blijft een bijzondere waarneming!”
Ook conservators Katy en Eric van de Lokerse Moervaartmeersen waren direct enthousiast. “We zagen regelmatig verse knaagsporen, en duidelijke modder- en glijbanen op de oever waar het dier vaak uit het water komt.”
Reden genoeg voor Joris Everaert om een wildcamera te plaatsen, en jawel hoor, niet veel later konden we het dier vastleggen op beeld. We zijn nog volop aan het onderzoeken hoeveel bevers er zijn en of de bever op doortrek is of zich definitief zal vestigen langs de Zuidlede en de Moervaart. Er werden namelijk ook heel wat sporen gevonden in het Provinciaal Domein Puyenbroeck in Wachtebeke. We vermoeden dat de bever een nakomeling is van de beverfamilie in de Hamputten. Na 3 jaar moeten jonge bevers hun eigen weg gaan, en zoeken ze een eigen thuis en een partner. Bevers zijn hun hele leven trouw, en worden zo’n 15 jaar oud. Hopelijk dus nog jarenlang beverplezier in Eksaarde.
De bever in Berlare
Dit weekend werden terug verse beversporen gevonden. Enkele locale natuurliefhebbers zagen de omgeknaagde bomen het eerst. Nadat we zelf ook ter plaatse gingen, was er geen twijfel mogelijk. In Berlare is de bever, na enkele jaren stilte, terug actief. En daar zijn we natuurlijk enorm blij om!
Er is zeker nog heel wat groeipotentieel in de streek, hopelijk kunnen er zich binnenkort verschillende koppels blijvend vestigen.
(foto's: Pierre Deseyn)