Al jaren hanteren imkers van de imkerwerkgroep (IWG) enkel biodynamische technieken om de impact van varroamijten op een bijenvolk beheersbaar te houden. Zij gebruiken dus geen chemische producten om hun bijenvolken gezond te houden. Hun succes in de strijd tegen deze parasiet verhoogt aanzienlijk wanneer deze technieken gecombineerd worden met op varroa-tolerantie geselecteerde bijen. De IWG voorziet weldra dan ook al haar leden van varroa-tolerante bijen om dit venijnig beestje onder controle te houden.
Primeur binnen de imkerij
De imkerwerkgroep (IWG) als onderdeel van VZW Durme zet een grootschalig project op in het Waasland. Dit gebeurt in samenwerking met Noël De Schrijver (pionier in de ontwikkeling van varroa resistentie bij de honingbij) onder monitoring van professor Patrick Callaerts (KU Leuven) waarbij een bevruchtingsstand uitgebouwd wordt van bijen die eigenschappen hebben ontwikkeld om de varroamijt te bestrijden. Imkers van die IWG kunnen daar hun jonge koninginnen laten bevruchten. In afwachting van de uitbouw van die bevruchtingstand voorziet de IWG al hun leden alvast van bijenvolkeren waarvan de koningin een hoge resistentie kent tegen de varroamijt.
Het project zelf kreeg de naam ‘het Melissa project’ -Melissa is in de Griekse mythologie gelinkt aan bijen en honing- en zal de komende jaren verder worden uitgebouwd.
Reductie van de varroamijt door bijen
De piepkleine spinachtige mijt, die we 40 jaar terug vanuit Azië (onbedoeld) importeerden, doet de sterfte onder de bijenvolkeren nog steeds jaar na jaar toenemen. De bestrijding van varroamijten is dan ook een grote zorg voor elke imker. Een klein aantal imkers, zoals de leden van de IWG Durme, zag al decennia geleden geen heil in chemicaliën waaraan de mijt resisteert, waarna weer andere (zwaardere) chemicaliën in de strijd tegen varroa gebruikt worden. Die imkers gooiden het over een andere boeg: ze experimenteerden met tal van methoden en biodynamische technieken die inspelen op natuurlijke eigenschappen van de honingbij en gericht zijn op het beperken van het aantal mijten in een volk. Ook bij hen stierven heel wat volken, maar door hun gerichte ingrepen bezitten de bijenvolken die wisten te overleven iets wat andere volken die chemisch behandeld werden niet hadden, namelijk varroa-tolerantie.
De oplossing om een bepaald gedrag op te roepen ligt volgens de IWG dan ook in de genetica. Door het zorgvuldig selecteren van bijenvolken die niet aan een ‘infectie’ met de parasiet ten onder gingen, ontdekten die imkers dat deze bijen de varroa niet volledig uitschakelen, maar deze onder controle weten te houden. Door de aanwezige erfelijke kenmerken te stimuleren leggen honingbijen een hygiënisch gedrag aan de dag dat de mijtendruk in een kast beperkt. De genetische en morfologische kenmerken die hiertoe leiden, worden via wetenschappelijk onderzoek bevestigd.
Verspreiden van de varroa-tolerantie
Het verspreiden van de varroa-tolerante genetica onder imkers en de imkerij is evenwel geen sinecure. Het is noodzakelijk om de nakomelingen van een tolerante koningin of bijenvolk ook te laten paren met bijen die varroa-tolerante kenmerken hebben. Zo niet, dan verwatert al heel snel de erfelijke aanleg en kom je terug op een punt van zero tolerantie! Noel De Schrijver, die zonder blikken of blozen de grondlegger van de varroa tolerante honingbij mag worden genoemd, heeft rondom zijn standen een ‘genetisch eiland’ gecreëerd in het landschap In het centrum ervan bevinden zich zuivere varroa-tolerante volkeren en dus enkel varroa-tolerante darren. Deze darren bevruchten de koninginnen die ook voortkomen uit dezelfde genetische lijnen.
Op lange termijn is het doel dan ook dat de darren van de varroa-tolerante bevruchtingsstand in het Waasland gewoon hun werk doen en paren met koninginnen van imkers die niet betrokken zijn in het project of met koninginnen van in de natuur levende honingbijen. Hierdoor verspreidt de varroa-tolerante genetica zich en zullen de erfelijke kenmerken van de honingbijen in het Waasland langzaam maar zeker wijzigen en een grotere tolerantie kennen tegen deze mijt.
Deze communicatie dient niet alleen om het project kenbaar te maken, maar ook om onder de aandacht te brengen dat het ànders kan. Dat je gezonde bijen kan ontwikkelen die op natuurlijke wijze en zonder chemicaliën varroa onder de knoet weten te houden. De IWG nodigt andere mensen -al dan niet binnen een imkervereniging- uit om dezelfde weg in te slaan.
Meer informatie?
Contacteer Johan Van den Neucker - Woordvoerder IWG
Tel: 0473/31.43.23
Email:
© Foto Vilda - Jeroen Mentens
De Europese Commissie start een diepgaand onderzoek naar de aankoop- en onthaalsubsidies die tussen 2003 en 2018 werden toegekend aan terreinbeherende natuurverenigingen. Die hebben er vertrouwen in: de subsidies kunnen onmogelijk als staatssteun aan bedrijven gezien worden, zoals de klacht aankaart, aangezien de natuurverenigingen ze enkel inzetten voor het publieke belang, zonder commerciële insteek.
De Vlaamse Vereniging Gelijkberechtiging Natuurbeheer vzw, die de belangen van enkele private grootgrondbezitters verdedigt, legde in 2013 klacht neer bij de Europese Commissie. Ze meende dat de subsidies die de overheid uitkeerde aan natuurverenigingen voor de aankoop van natuurreservaten, als staatssteun aan bedrijven beschouwd moeten worden. De Commissie moet hierover een beslissing nemen en start nu een onderzoek. Voor de natuurverenigingen is het echter glashelder dat er geen sprake is van staatssteun. Ze zetten de subsidies immers 100% in voor het publiek belang, zonder commerciële insteek.
Met de steun van de overheid, burgers en bedrijven slagen de natuurbeherende verenigingen erin om natuurreservaten met de hoogste natuurkwaliteit aan te kopen, te beheren en open te stellen voor iedereen. Ze hebben natuur als belangeloos doel. De aankoopsubsidies van de Vlaamse overheid aan Natuurpunt, Durme vzw en Limburgs Landschap zijn dus geen vorm van staatssteun en moeten dus ook niet zo aangemeld worden bij de Europese Commissie.
Wij kochten een tram! Jawel u leest het goed, vzw Durme is sinds enige tijd eigenaar van een tram. Het zit zo: we kochten recent een mooi moerasbosje dat deel zal uitmaken van reservaatzone Donkmeer. In de schuilhut op het terrein, ontdekten we een oude tram.
Het blijkt echter niet zo maar de eerste de beste tram te zijn want deze tram heeft nog gereden op de lijn Gent-Hamme! Die passeerde langs het Donkmeer in Berlare, toendertijd een populaire uitstap van de Gentenaars die het groen en het water opzochten. Misschien zijn er nog mensen die zich deze tramlijn herinneren?
Dit rijtuig is gebouwd in 1913 voor de wereldexpo in Gent, en tijdens/na WOII bouwde men deze tram om naar een bijwagen met het nummer 69. Omdat de vorige eigenaar over het rijtuig een houten constructie had opgetrokken is deze structureel nog goed intact gebleven, en zijn er maar weinig mensen die weten dat hier een tram stond.
Vzw Durme is nu met erfgoedverenigingen en liefhebbers van historische trams aan het bekijken of de tram kan bewaard worden en eventueel een plaats kan krijgen in een museum.
Met dank aan Pieter Janssens voor de foto’s.