Het Sigmaplan in de Durmevallei is een onderdeel van een groter geheel, dat langs de Zeeschelde is uitgestippeld door 'De Vlaamse Waterweg'. Dit plan zal beveiligen tegen overstromingen bij extreem stormtij en dit combineren met de zorg voor biotopen met een bijzondere natuurwaarde. Voor de natuurvereniging vzw Durme wordt het Sigmaplan het grootst mogelijke natuurontwikkelings-project langs de Durme, dat ook oog heeft voor recreatieve, natuureducatieve en economische elementen. De positieve inschatting door vzw Durme sluit aan bij deze van Natuurpunt, Universiteit Antwerpen en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek.
Over dit plan is via vergaderingen en brochures steeds ruime informatie verspreid door 'De Vlaamse Waterweg'. De inrichting van een Infopunt nabij Driegoten in Hamme, de schitterende reconstructie van de 'De Koolputten' bij de Mirabrug en de ingebruikname van het beerkaaihuisje door de vzw Lia, die kwetsbare jongeren opvangt, gebeurden al in het kader van dit Sigmaplan. In de Bunt in Hamme zijn de inrichtingswerken ver gevorderd. In de toekomst zal er dagelijks een beperkt tij doordringen en bij stormtij kan het gebied volledig onder water lopen en zo elders overstroming helpen voorkomen.
OVERGANGSBEHEER GROOT EN KLEIN BROEK
Op de noordelijke oever van de Durme te Elversele en Waasmunster-Sombeke wordt nu druk gewerkt in het Groot en het Klein Broek aan de voorbereiding van de toekomstige dijkverplaatsing. Zo kan later de huidige Durmedijk gedeeltelijk worden weggegraven en zullen deze gebieden dagelijks water opvangen en bij stormtij elders overstromingen voorkomen. Hierbij verdwijnen nu heel wat banale populieren en streekvreemde aanplantingen, om in de toekomst plaats te maken voor de verplaatste dijk en een zoetwaterschor waarop rietvelden en wilgenvloedbos spontaan zullen ontwikkelen. Dergelijke zoetwaterschorren zijn bijzonder zeldzaam in Europa en kregen de hoogste ecologische waardering. De wandelaars en trage fietsers zullen vanaf de verplaatste dijken steeds een mooi uitzicht hebben op het voortdurend af- of opvloeiende water, de slikken en de schorren. Dit uitzicht zal meestal beter zijn dan vanaf de huidige Durmedijk. Bij hoogwater wordt dat een grote waterplas en enkele uren later bij laagwater een slik met veel watervogels. Voor de snelle fietsers komt er op de meeste plaatsen een afzonderlijk fietspad naast de dijk. Dit zal de beruchte incidenten tussen wandelaars en snelle fietsers helpen voorkomen. Buiten het overstromingsgebied ging in dit plan ook aandacht naar de bestaande toestanden. Zo zal de poel die geregeld gebruikt werd bij natuuronderzoek in Waasmunster-Sombeke, worden vervangen door een gelijkaardige waterpartij driehonderd meter dichter bij de bewoning.
Onze natuurvereniging vzw Durme werkt nu mee aan het overgangsbeheer van het Klein en Groot Broek in Elversele en Waasmunster-Sombeke. Dit gebeurt op basis van een beheerplan ontworpen door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. In februari organiseerde vzw Durme, in samenwerking met vzw Lia, een startdag voor geïnteresseerde toekomstige vrijwilligers-medewerkers. Het werd een succesdag met 130 deelnemers die op het terrein zelf ruime informatie kregen over de inrichting en het bijzonder positieve toekomstbeeld van het Groot en Klein Broek. Ondertussen inventariseerden vrijwilligers van vzw Durme in het Groot en Klein Broek ook al de nog op te ruimen afsluitingen, gebouwtjes, stortplaatsen en maïsvelden die omgezet zullen worden tot graslanden om een aangepast overgangsbeheer te bekomen. De plekken met kleine hoeveelheden zwerfvuil zullen door vrijwilligers al worden verwijderd in maart 2018, voordat de plantengroei die rommel onzichtbaar maakt.
In uitvoering van dit overgangsbeheer heeft 'De Vlaamse Waterweg', na overleg met vzw Durme, de sluis bij het Meulendijkbroek geopend zodat het afzonderlijke deel van het Groot Broek, nabij het beerkaaihuisje, nu al gedeeltelijk onder water staat. Vzw Durme zorgt voor geregeld toezicht op die waterpeilen. Op die basis zal daar vermoedelijk nog licht bijgestuurd worden. Ondertussen hebben de watervogels zoals bergeenden, wintertalingen, krakeenden en wilde eenden al mooi gebruik gemaakt van deze ondiepe waterpartij. Zo zaten er op 5 maart al 40 koppels krakeenden! Als het daar verder rustig kan blijven, is daar tijdens het voorjaar een echt watervogelparadijs te verwachten. Al een voorsmaakje van wat op grote schaal zal volgen eens dat de ontpoldering hier overal is uitgevoerd.
Over het eindresultaat van die werken is er geen twijfel, want alle gelijkaardige uitgevoerde realisaties van het Sigmaplan in Kruibeke, Berlare en Wichelen bewezen hun nut tijdens het laatste stormtij, verhoogden de natuurwaarden en lokten daar veel meer bezoekers dan voorheen. Opvallend is wel dat er op verschillende plaatsen acties ontstonden tegen de Sigmawerken. De ervaring in Kruibeke en Wichelen leert ondertussen dat deze actievoerders nadien de eersten zijn om naar de positieve resultaten te komen kijken en vaak de felste supporters van de uitgevoerde projecten worden. Wordt het ook zo met een kleine kern in Sombeke?
NIEUWE WANDELKAART
In maart 2018 publiceerde vzw Durme een geïllustreerde kaart 'Wandelen en fietsen langs de Sigmaprojecten in de Durmevallei'. Ze biedt een mooi overzicht van de werken en de reeds zichtbare realisaties van het Sigmaplan. De kaart werd aan de pers, de toeristische diensten en bevriende organisaties voorgesteld in het Infopunt Durmevallei in Driegoten in Hamme. Die kaart is gratis te bekomen in het bezoekerscentrum Molsbroek in Lokeren, De Koolputten bij de Mirabrug in Waasmunster, het Infopunt Durmevallei in Driegoten in Hamme en bij de toeristische diensten van de gemeenten langs de Durme.
(foto inleiding: zonsopgang boven de Durme - Hans Masuy)